Το «ταραγμένο» 2024 έφυγε και το 2025 ήρθε εν μέσω σοβαρών γεωπολιτικών κλυδωνισμών στη γειτονιά μας και στον κόσμο. Το όλο και πιο απρόβλεπτο περιφερειακό και ευρωπαϊκό περιβάλλον αβεβαιότητας συνεχίζει να επιφυλάσσει προκλήσεις για την Ελλάδα σε οικονομικό επίπεδο. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον οφείλουμε, και το τρέχον έτος, να διατηρήσουμε την αισιοδοξία μας ότι το 2025 θα είναι μία ακόμη καλύτερη χρονιά από το 2024 για την οικονομία της χώρας και την καθημερινότητα των μικρομεσαίων. Το ζητούμενο για το 2025 είναι οι περυσινές εκκρεμότητες να γίνουν φετινές προτεραιότητες.
Τα τελευταία χρόνια τα δημοσιονομικά αποτελέσματα ξεπέρασαν τους στόχους λόγω των συνετών πολιτικών και της δυναμικής ανάπτυξης. Οφείλουμε να συνεχίσουμε στο δρόμο της δυναμικής ανάπτυξης συνετά για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ενός νέου εκτροχιασμού, με συνέπειες από το «υπερδεκαετές» αμαρτωλό παρελθόν που όλοι μας προσπαθούμε να ξεχάσουμε. Ο πήχης των απαιτήσεων παραμένει ψηλά και τη νέα χρονιά και το βέβαιο είναι πως πορεία της οικονομίας καθορίζει την εγχώρια επιχειρηματικότητα, τις άμεσες ξένες επενδύσεις και την εξωστρέφεια. Το 2025 ξεκίνησαν να εφαρμόζονται 18 μειώσεις φόρων και βαρών και 7 μέτρα στήριξης των εισοδημάτων που θα ενισχύουν με τρόπο μόνιμο και κοινωνικά δίκαιο το εισόδημα των πολιτών.
Σε διεθνές επίπεδο η γεωπολιτική αστάθεια και ο πόλεμος στην Ουκρανία παραμένει η πιο σημαντική πρόκληση για το ενεργειακό κόστος, ενώ ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή με το κλείσιμο του Σουέζ έχει διπλασιάσει τον χρόνο παράδοσης εμπορευμάτων από την Ασία στην Ευρώπη και τετραπλασιάσει το μεταφορικό κόστος. Πρόκληση αποτελεί και η δεύτερη θητεία Τραμπ στις ΗΠΑ με τις νέες τροπές που ενδέχεται να λάβει με την επιβολή δασμών και ένα πιθανό εμπορικό πόλεμο στην παγκόσμια, αλλά και ευρωπαϊκή οικονομία. Τρίτη διεθνής πρόκληση είναι η διείσδυση της Α.Ι. και ο ρόλος της στην διαμόρφωση νέων παραμέτρων στην ανταγωνιστικότητα, την τεχνολογία και την παρουσίαση καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών παγκοσμίως.
Στο εγχώριο περιβάλλον πρώτη πρόκληση είναι η παγιωμένη ακρίβεια των τροφίμων και το ακριβό κόστος στέγασης, παρά τον αρνητικό πληθωρισμό των τροφίμων στο -0,2% τον Δεκέμβριο και παρά τα κίνητρα στα προγράμματα απόκτησης πρώτης κατοικίας. Επόμενη πρόκληση είναι η καθημερινότητα και η προσπάθεια της αύξησης των εισοδημάτων. Οι επιπτώσεις από την «πράσινη μετάβαση» στα λειτουργικά κόστη, με την απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλιών δεν πρέπει να περάσει στον τελικό καταναλωτή Η κυβέρνηση που διαθέτει ισχυρή εντολή και τους απαραίτητους πόρους πρέπει να εστιάσεις στην βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών αναγνωρίζοντας την κυκλικότητα της οικονομίας με την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζόμενων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα καθώς και των συνταξιούχων.
Άλλη πρόκληση είναι η επιτάχυνση σε διαρθρωτικές οικονομικές παρεμβάσεις, που θα ενισχύσουν το επενδυτικό πλαίσιο και θα εμπεδώσουν το κλίμα ασφάλειας για τους Έλληνες και ξένους επενδυτές. Η ταχεία υλοποίηση των τριών νέων στόχων του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Εξωστρέφειας ΕΣΣΕ 2025 αποτελεί μια ακόμα πρόκληση. Τρανό παράδειγμα ή διαμόρφωση ενός ευνοϊκού πλαισίου για τη ανάπτυξη της ναυπηγικής βιομηχανίας η οποία αξίζει της εμπιστοσύνης του κράτους. Σημαντική πρόκληση είναι η ουσιαστική στήριξη στην ψηφιακή μετάβαση των επιχειρήσεων, με διασφάλιση της «ψηφιακής δικαιοσύνης» στο διαδικτυακό πεδίο και της επιτάχυνσης για την ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης του κράτους, χωρίς όμως τη ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας.
Το 2025 πρέπει να γίνει και το «επόμενο βήμα» τραπεζών και κυβέρνησης, τόσο στη διεύρυνση της περιμέτρου χρηματοδότησης φυσικών και νομικών προσώπων, όσο και στη μείωση των επιτοκίων επαγγελματικών και στεγαστικών δανείων, πιστωτικών καρτών, καθώς και των χρεώσεων του e-banking. Τελευταία και δυσκολότερη πρόκληση είναι αυτή της προσπάθειας στο μέτωπο περιορισμού της φοροδιαφυγής ακολουθώντας το γενικότερο Ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο που καθορίζει συγκεκριμένα ετήσια όρια για τις αυξήσεις δαπανών. Ζητούμενος στόχος είναι η επίτευξη του στόχου των φορολογικών εσόδων στα 70 δις ευρώ, ώστε να ανάψει το «πράσινο φώς» για την μείωση των συντελεστών άμεσης φορολογίας και γιατί όχι και έμμεσων όπως ο ΦΠΑ.
Σύμφωνα με την Eurostat, στην Ελλάδα είχαμε τη καλύτερη επίδοση στην ευρωζώνη με πτώση των τιμών τον Δεκέμβριο στα τρόφιμα, τα αλκοολούχα ποτά και τα καπνικά. Μακάρι με αυτή την ένδειξη να ξεκινήσει και η νέα χρονιά επιβεβαιώνοντας ότι η πίεση που δέχτηκαν οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί το προηγούμενο διάστημα εξασθενεί σταθερά και σε κάποιες περιπτώσεις αντιστρέφεται. Στον επιμέρους δείκτη αποτυπώνεται ότι τον τελευταίο μήνα του 2024 οι τιμές στη χώρα μας υποχώρησαν κατά 0,2% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023, ενώ είχε προηγηθεί μία σχεδόν αδιάλειπτα επιβραδυντική τάση επί δεκατρείς μήνες. Η επίδοση της Ελλάδας στον εν λόγω δείκτη είναι μακράν καλύτερη από τον προκαταρκτικό μέσο όρο της ευρωζώνης, ο οποίος διαμορφώθηκε στο 2,7%. Επίσης ο ευρύτερος ΔΤΚ μετρήθηκε στο 2,9% για την Ελλάδα τον Δεκέμβριο, ελαφρά μειωμένος σε σχέση με το 3% που καταγράφηκε τον Νοέμβριο, ενώ στην ευρωζώνη, κινήθηκε ανοδικά από το 2,2% στο 2,4% στο ίδιο διάστημα.
Η ανοδική πορεία της επιχειρηματικότητας στη χώρα μας, ούτε είναι, ούτε μπορεί να χαρακτηριστεί τυχαία. Αντιθέτως είναι το αποτέλεσμα μιας κοινής προσπάθειας να δημιουργηθεί ένα σταθερό και φιλικό περιβάλλον για επενδύσεις και πρωτίστως της προσπάθειας των Ελλήνων επιχειρηματιών που συνεχίζουν να επενδύουν, να καινοτομούν και να προχωρούν μπροστά. Είναι μια ακόμα απόδειξη ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης και εξωστρέφειας. Η αριθμητική και ποιοτική πορεία της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχιστεί και το 2025. Η νέα χρονιά ξεκινά με μια σημαντική δυναμική, δημιουργώντας την αισιοδοξία πως θα βελτιωθεί περαιτέρω το επιχειρηματικό περιβάλλον, θα ενισχυθούν οι υποδομές, θα μειωθεί η γραφειοκρατία, διασφαλίζοντας με οικονομικά μεγέθη, ότι το 2025 θα είναι μια εξίσου πετυχημένη και οικονομικά καλύτερη χρονιά.
